Gepubliceerd 25 januari 2022 op NU.nl via: https://www.nu.nl/ondernemen/6179966/zo-kan-een-vertrouwenspersoon-helpen-bij-misstanden-in-het-bedrijf.html
Zo kan een vertrouwenspersoon helpen bij misstanden
De werkplek zou voor iedereen een veilige plek moeten zijn, maar is dat helaas niet altijd. Misstanden zoals bij The Voice of Holland komen ook bij 'gewone' Nederlandse bedrijven voor. Het aanstellen van vertrouwenspersonen kan de sociale veiligheid op het werk verbeteren. Maar wat kan hij of zij precies doen om de werkvloer veiliger te maken? We vragen het Gerda Arends, bestuurslid van de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen (LVV).
Zijn bedrijven en organisaties verplicht een vertrouwenspersoon aan te stellen?
"Nee, op dit moment niet. In de Arbowet is bepaald dat de werkgever moet zorgen voor een veilige werkomgeving, zowel in fysieke als in psychosociale zin. Een vertrouwenspersoon aanstellen kan daarbij horen maar is geen vereiste. In 2020 is er wel een wetsvoorstel ingediend door GroenLinks om het aanstellen van een vertrouwenspersoon verplicht te maken voor bedrijven. Nu er een nieuw kabinet is, zou het snel behandeld moeten worden."
Maken er al veel bedrijven en organisaties gebruik van een vertrouwenspersoon?
"We hebben als LVV een landelijk register waar vertrouwenspersonen die de basisopleiding hebben gevolgd geregistreerd kunnen worden. Sinds 2018, toen de kwestie #metoo in het nieuws kwam, zagen we het aantal geregistreerde vertrouwenspersonen bijna verdubbelen, van 1250 naar 2000 nu. Als je bedenkt hoeveel duizenden bedrijven er in Nederland zijn, dan is dit nog steeds maar een klein aantal."
"De impact van het nieuws rond The Voice of Holland is groot. We hopen dat het nog meer bewustwording creëert voor de rol die een vertrouwenspersoon kan spelen in organisaties."
Met wat voor soort problemen kunnen mensen terecht bij een vertrouwenspersoon?
"Mensen denken vaak meteen aan ernstige zaken als seksuele intimidatie en discriminatie, en dat klopt ook, maar het kunnen ook andere dingen zijn. Als je gepest wordt op het werk, bijvoorbeeld, of als je ziet dat een collega steelt van het bedrijf. De vertrouwenspersoon is er ook om de samenwerking in het bedrijf te verbeteren. Bijvoorbeeld als je een aanvaring gehad hebt met een collega en je het lastig vindt om daarna weer contact te zoeken."
Wat kan een vertrouwenspersoon voor mij doen?
"Ten eerste is de vertrouwenspersoon er om iemand een luisterend oor te bieden. Afhankelijk van wat diegene nodig heeft om zich beter te voelen bij de situatie, kan de vertrouwenspersoon helpen bij het nemen van de volgende stap. Dat kan een gesprek zijn met de partij waar je een conflict mee hebt gehad. Als dat niets oplost, kan de vertrouwenspersoon helpen bij het indienen van een officiële klacht."
"Als er meerdere mensen aankloppen met ongeveer dezelfde melding, kan de vertrouwenspersoon bij de leiding aangeven dat er iets niet goed gaat binnen de organisatie en dat dit onderzocht moet worden."
John de Mol, destijds met zijn bedrijf Talpa de werkgever bij The Voice of Holland, stelt dat er vertrouwenspersonen voor werknemers en begeleiders voor kandidaten waren om zich toe te wenden. Waarom kwam het dan niet eerder tot een melding?
"In het algemeen kan je zeggen dat, wanneer er een aanspreekcultuur binnen de organisatie is, mensen zich ook makkelijker uitspreken over situaties waarin ze zich niet oké voelen. Zo'n cultuur lijkt hier niet te zijn geweest. Een vertrouwenspersoon moet onafhankelijk zijn, goed vindbaar en benaderbaar. Tegelijkertijd wil je als melder niet dat anderen kunnen zien dat jij met de vertrouwenspersoon in gesprek bent. Dus misschien moet deze juist niet op 'de vloer' beschikbaar zijn, maar op een andere, meer anonieme plek."
Hoe zorgt de vertrouwenspersoon ervoor dat iemand veilig zijn of haar verhaal kan doen?
"Alles wat iemand aan de vertrouwenspersoon vertelt, wordt vertrouwelijk gehouden. Dus de naam van de melder, maar ook die van de vermeende overtreder. Dit geldt tenzij er een ernstig strafbaar feit gepleegd is. Daar doe je als vertrouwenspersoon melding van bij de politie. Dat zou dan gaan om zaken als moord, doodslag en verkrachting."